Nhóm máu Rh là gì?

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến nhóm máu A, B, AB hay nhóm máu O. Tuy nhiên, nhóm máu O Rh+ và O Rh_ là gì và sự khác biệt giữa chúng là gì?

Cách phân chia nhóm máu đã được khám phá từ những năm đầu của thế kỷ 19, điều này đã mang lại những tiến bộ mới trong lĩnh vực y học, giúp việc truyền máu trở nên an toàn và thuận tiện hơn. Hiện nay, y học phân loại hơn 30 hệ nhóm máu, trong đó, hệ ABO là hệ nhóm máu được sử dụng phổ biến trong tình huống lâm sàng. Hệ ABO bao gồm 4 nhóm máu cơ bản là A, B, O, AB. Nhóm máu A có kháng thể A, nhóm máu B có kháng thể B, nhóm máu AB có cả hai kháng thể A và B, và nhóm máu O không có kháng thể nào.

Ngoài hệ thống nhóm máu ABO, nhóm máu còn được phân loại theo hệ thống nhóm máu Rh hay còn gọi là yếu tố Resus. Nó là một kháng nguyên có trên các tế bào hồng cầu, ngoài các kháng nguyên A và B. Nếu các tế bào có kháng nguyên Rh, chúng được coi là Rh dương tính, nếu không thì Rh âm tính. Tùy thuộc vào sự hiện diện của kháng nguyên Rh trên các tế bào hồng cầu, mỗi nhóm máu được theo sau bởi một ký hiệu âm tính hoặc dương tính. Ví dụ, nhóm máu O sẽ có 2 loại là O (dương tính) và O- (âm tính).

Tuy hệ thống phân nhóm máu ABO giúp phân chia thành 4 nhóm cơ bản, nhưng trong thực tế y học lâm sàng thường kết hợp cả hệ ABO và hệ Rh, đặc biệt trong quá trình truyền máu. Ví dụ, nhóm máu O+ có nghĩa là có kháng thể Rh trên hồng cầu, trong khi nhóm máu O- không có bất kỳ kháng thể nào, bao gồm cả kháng thể Rh. Tương tự, các nhóm máu A, B, AB cũng được xác định tương tự.

Mỗi nhóm máu có những đặc điểm khác nhau, dẫn đến khả năng nhận và cho máu khác nhau.

Có hai loại nhóm máu O: O+ (dương tính) và O- (âm tính). Theo thống kê, nhóm máu Rh- rất hiếm. Ở Việt Nam, nhóm máu Rh- chỉ chiếm khoảng 0,04% trong khi nhóm máu Rh+ chiếm tới 99,96%. Do đó, hầu hết những người có nhóm máu O là nhóm máu O+ và nhóm máu O- là nhóm máu hiếm.

Nhiều người quan tâm đến việc tìm hiểu đặc điểm của nhóm máu và ảnh hưởng của nó đến sức khỏe, tính cách và tương lai. MEDLATEC đã tổng hợp và giải đáp những thắc mắc phổ biến sau:

2.1. Nhóm máu O không phải là nhóm máu hiếmNgười thường nghĩ rằng nhóm máu O là hiếm, nhưng thực tế là đây là nhóm máu phổ biến nhất trong 4 loại nhóm máu cơ bản. Nguyên nhân là do khả năng cho máu cho các nhóm khác, nhưng chỉ nhận máu từ chính nhóm máu O.

2.2. Khả năng cho máu của nhóm máu ONhóm máu O còn được gọi là nhóm máu chuyên cho, vì trên bề mặt hồng cầu không có kháng thể. Vì vậy, hệ miễn dịch không nhận biết máu lạ khi truyền vào, không gây phản ứng nguy hiểm. Mọi người, bất kể nhóm máu nào, đều có thể nhận máu từ nhóm máu O. Vì vậy, nhóm máu O thường được dùng cho những trường hợp khẩn cấp hoặc khi chưa xác định được nhóm máu của người nhận máu, đặc biệt là trẻ sơ sinh.

2.3. Sức khỏe của người nhóm máu ODo không có kháng thể trên bề mặt hồng cầu, người nhóm máu O có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cao hơn. Các bệnh lý nguy cơ bao gồm lao, dịch hạch, quai bị, tả, viêm loét dạ dày, tá tràng và nhiều bệnh khác. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nhóm máu đối với sức khỏe không quá đáng lo ngại. Chỉ cần chú ý đến chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học, sức khỏe sẽ được đảm bảo.

Thông tin về việc xác định nhóm máu dựa trên các thử nghiệm và phân tích đặc điểm thường được lan truyền trên phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, để xác định nhóm máu chính xác, chúng ta cần dựa vào xét nghiệm hoặc phương pháp khoa học.

Có một số phương pháp để nhận biết nhóm máu O Rh+ và O Rh- như sau:

3.1. Phương pháp xét nghiệmXét nghiệm máu sẽ tiết lộ thông tin về kháng thể bề mặt hồng cầu, giúp xác định nhóm máu một cách an toàn và nhanh chóng. Bạn có thể biết thông tin này thông qua xét nghiệm máu thường, khi hiến máu hoặc điều trị bệnh liên quan đến nhóm máu.

Nếu trong điều trị hoặc phẫu thuật, bác sĩ không nắm được thông tin cụ thể về nhóm máu, nếu từng khám chữa bệnh trước đó, hãy cung cấp thông tin về nhóm máu.

3.2. Không cần xét nghiệmNgoài việc xét nghiệm máu, có những cách nhận biết nhóm máu O mà không cần xét nghiệm, nhưng độ chính xác không cao, nên cần cân nhắc khi thực hiện.

– Kiểm tra di truyền: Nhóm máu cũng có tính chất di truyền. Nếu cả bố và mẹ đều mang nhóm máu O, người con chắc chắn sẽ có nhóm máu O.

– Xét nghiệm nước bọt: Các kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu còn xuất hiện ở mồ hôi và tuyến nước bọt, vì vậy xét nghiệm nước bọt cũng có thể xác định nhóm máu.

– Dùng công cụ thử máu: Bạn có thể dùng các dụng cụ thử máu tại gia để biết nhóm máu của mình một cách nhanh chóng. Nhóm máu O có thể thấy hiện tượng vón cục nếu để ngoài không khí.

Nhóm máu O Rh+ và O Rh- sẽ có những đặc điểm khác so với các nhóm máu khác. Hiểu về nhóm máu này sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về thông tin sức khỏe bản thân và hỗ trợ khi hiến hoặc truyền máu.

Trong cuộc sống, những người mang nhóm máu hiếm O- thường gặp nhiều khó khăn và rủi ro trong cuộc sống hơn so với những người mang nhóm máu khác. Qua:

– Nhóm máu O- khi cần truyền máu, không phải lúc nào cũng có sẵn nhóm máu O- hiếm cùng nhóm. Thật vậy, các bệnh viện thường không có đủ nguồn dự trữ nhóm máu.

– Nhóm máu O- trong cơ thể không có kháng nguyên Rh nên không thể chống lại kháng nguyên Rh, khi có thể xảy ra các phản ứng quá mẫn cảm với nhóm máu này như truyền máu, sinh đẻ… sẽ sinh ra kháng thể chống lại O-. Từ lần tiếp xúc thứ hai với nhóm máu O, trong cơ thể người mang yếu tố Rh- sẽ xảy ra phản ứng tạo kháng thể với kháng nguyên Rh, gây ra trạng thái miễn dịch gây tán huyết.

Những bất lợi về sức khỏe của người có nhóm máu O- Xem thêm: Nhóm máu O và những điều cần biết

Trường hợp mẹ có nhóm máu O- và bố có nhóm máu O thì ít nhất 50% số con sinh ra có cùng nhóm máu với bố là nhóm máu O Rh+. Trường hợp người mẹ mang thai lần đầu, con có nhóm máu O+ vẫn phát triển bình thường cho đến khi chào đời. Tuy nhiên, như đã nói ở trên, từ lần tiếp xúc thứ hai giữa Rh+ và Rh-, nếu đứa trẻ vẫn mang nhóm máu O+ thì thường xảy ra những nguy hiểm do bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con như sảy thai, thai chết lưu, sinh non hoặc con. bẩm sinh bị thiểu năng trí tuệ. Trên thực tế, kháng thể của người mẹ chống lại kháng nguyên Rh(D)+ có trên bề mặt tế bào hồng cầu của em bé. Đồng thời, phụ nữ mang nhóm máu O- thường khó sinh nở hơn.

Để ngăn chặn điều này, các bác sĩ sẽ cho thai phụ uống Rh-RhoGAM. RhoGAM là kháng thể chống lại Rh trong vòng 72 giờ sau lần sinh đầu tiên. Kháng thể này phá hủy các tế bào hồng cầu Rh xâm nhập vào tuần hoàn của người mẹ trước khi hệ thống miễn dịch có thời gian để tạo ra kháng thể. Hầu hết người Việt Nam đều có nhóm máu O+ (O Rh+) nên việc hiến máu trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, với nhóm máu O- hiếm, việc truyền – nhận máu sẽ khó khăn hơn. Do đó, biết nhóm máu của mình là điều cần thiết để tránh mọi phiền phức.